Liczba zachorowań na cukrzycę systematycznie wzrasta. Wraz z nią wzrasta liczba powikłań tej choroby. Jednym z najgroźniejszych powikłań jest cukrzycowa choroba oczu. Należą do niej retinopatia cukrzycowa, cukrzycowy obrzęk plamki, zaćma cukrzycowa, choroby powierzchni oka i jaskra.
Ryzyko rozwoju powikłań ze strony narządu wzroku wzrasta wraz z dłuższym czasem choroby, nieprawidłowym wyrównaniem cukrzycy, rozwojem nadciśnienia tętniczego, występowaniem nadwagi i otyłości, zaburzeniami gospodarki lipidowej.
Czy można ustrzec się cukrzycowej choroby oczu?
Odpowiedź jest trudna. Na pewno można opóźnić czas jej pojawienia się i złagodzić przebieg.
Jak to robić? Wpływ na to mają czynniki zależne od pacjenta i od choroby. Niezwykle ważne jest zaangażowanie i współpraca pacjenta z lekarzem rodzinnym czy diabetologiem, którzy prowadzą leczenie choroby podstawowej. Oni też powinni zlecać pacjentowi konsultację okulistyczną mającą na celu ocenę stanu oczu.
Pacjent z cukrzycą powinien trafiać do okulisty nie w momencie pogorszenia widzenia tylko na planowe badana kontrolne. W cukrzycy typu 2 pierwsze badanie powinno mieć miejsce w chwili rozpoznania choroby, kolejne 1 raz w roku. W cukrzycy typu 1, pierwsze badanie powinno mieć miejsce w ciągu 5 lat od rozpoznania cukrzycy, ale nie zaszkodzi, gdy będzie ono wykonane wcześniej. Zwłaszcza gdy dotyczy to dzieci i młodzieży, u których mogą występować inne problemy okulistyczne, np. wady refrakcji wymagające noszenia okularów. Wczesne rozpoczęcie planowych wizyt okulistycznych ma celu wyrobienie nawyku stałej kontroli okulistycznej.
Pacjent chorujący na cukrzycę powinien zawsze w gabinecie okulistycznym poinformować o tym fakcie lekarza okulistę. Zwiększy to czułość i dokładność wykonywanego badania pod kątem szukania wczesnych zmian cukrzycowych. Badanie soczewki i dna oka pacjenta jest zawsze wykonywane po rozszerzeniu źrenic. Pacjent powinien być przygotowany na tę sytuację i nie powinien przyjeżdżać do badania okulistycznego jako kierowca samochodu.
Pacjent opuszczając po badaniu gabinet okulistyczny, powinien znać stan swoich oczu, wiedzieć czy ma jakąś postać cukrzycowej choroby oczu czy też nie. Musi też wiedzieć kiedy powinien zgłosić się na kolejne badanie. Przestrzeganie terminów badań kontrolnych jest bardzo ważne. Badając pacjentów w określonych odstępach czasu można szybko wykryć początkowe powikłania i rozpocząć właściwe leczenie we właściwym momencie.
Leczenie cukrzycowej choroby oczu to przede wszystkim kontrola wyrównania cukrzycy, laseroterapia i w ostatnich latach to też podawanie preparatów anty VEGF do ciała szklistego. Niektóre postaci cukrzycowej choroby oczu można leczyć farmakologicznie lekami doustnymi i kroplami do oczu. Zaćmę leczymy operacyjnie ale zadowalające wyniki poprawy ostrości wzroku uzyskujemy tylko u pacjentów, których stan siatkówki jest dobry. W przypadku współistnienia ciężkiej, często nieleczonej retinopatii cukrzycowej, poprawa ostrości wzroku po zabiegu usunięcia zaćmy może nie mieć miejsca.
Cukrzycowa choroba oczu jest ciężkim powikłaniem cukrzycy. Od momentu zachorowania na cukrzycę należy starać się jej uniknąć. Prawidłowe prowadzenie leczenia cukrzycy jest najważniejszym ogniwem tego działania.