Oczywiście – nie są to te same choroby oczu, ale pacjenci często je mylą.
Zaćma i jaskra to dwie różne choroby oczu, charakteryzujące się innymi objawami, innym przebiegiem i innym sposobem leczenia.
Co to jest zaćma?
Zaćma, zwana również kataraktą, jest chorobą soczewki oka. Soczewka oka w warunkach fizjologicznych jest przeźroczysta. Stanowi ona część układu optycznego oka.
Wraz z wiekiem lub w przebiegu niektórych chorób dochodzi do zmętnienia soczewki i staje się ona mniej przeźroczysta. Wraz z upływem czasu, zmętnienia postępują co skutkuje spadkiem ostrości wzroku. Przebieg zaćmy jest bardzo indywidualny i u niektórych pacjentów ostrość wzroku jest stabilna przez wiele lat, u niektórych postęp zmętnień jest bardzo szybki co przekłada się na szybki spadek ostrości wzroku i konieczność podjęcia leczenia. Pacjenci z zaćmą skarżą się na widzenie „jak przez brudną szybę”, inaczej zaczynają spostrzegać kolory, wszystko staje się bardziej szare z domieszką brązu.
Jak skutecznie leczyć zaćmę?
Nim odpowiem na pytanie, jak leczyć zaćmę, warto się zastanowić kiedy to najlepiej robić.
Jest to sprawa niezwykle indywidualna, podjęcie decyzji zależy od kilku czynników.
Głównym czynnikiem jest wpływ zaćmy na ostrość wzroku. Jeżeli zmętnienia w soczewce utrudniają pracę zawodową czy życie codzienne to wówczas podejmujemy decyzję o rozpoczęciu leczenia. Również u pacjentów, powyżej 75 roku życia, ze względu na ryzyko pogorszenia się stanu ogólnego zdrowia, też nie należy w nieskończoność odkładać decyzji o leczeniu.
Jednak nie należy narzucać pacjentowi konieczności leczenia zaćmy. Pacjent, któremu niewielka ilość zmętnień w soczewce, zwłaszcza gdy jest już osobą niepracującą, nie przeszkadza w normalnym życiu, może być operowany za kilka lat, a w okresie oczekiwania kontrolowany np. raz w roku przez okulistę.
Leczenie zaćmy to leczenie operacyjne polegające na usunięciu zmętniałej soczewki (bez torebki tylnej tej soczewki) i zastąpieniu jej soczewką sztuczną o odpowiedniej mocy i właściwościach. Soczewka sztuczna nigdy już nie zmętnieje, nie ma potrzeby jej wymiany. U niektórych pacjentów, może dojść do rozwoju zaćmy wtórnej w wyniku zmętnienia torebki soczewki własnej.
Nie istnieje natomiast skuteczne leczenie farmakologiczne zaćmy. Stosowane przez niektórych okulistów leki przeciw – zaćmowe mogą co najwyżej spowolnić postęp zmętnień, ale nawet na to nie ma żadnych dowodów medycznych.
Pacjent z rozpoznaną zaćmą powinien być w stałym kontakcie ze swoim okulistą i w odpowiednim momencie powinni wspólnie podjąć decyzję o leczeniu operacyjnym.
Co to jest jaskra?
Jaskra w przeciwieństwie do zaćmy, może być u dużej grupy pacjentów chorobą bezobjawową. Wizyta u okulisty, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego i badanie oka może skutkować rozpoznaniem jaskry.
Bóle oka, towarzyszący im ból głowy, zaczerwienienie oka i spadek ostrości wzroku są objawami tylko niektórych postaci jaskry.
Definicja jaskry jest kilka. Ogólnie można powiedzieć, że jest to choroba oka w której dochodzi do uszkodzenia pewnych struktur oka w wyniku działania podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego i/lub zaburzeń ukrwienia gałki ocznej lub/i pewnych predyspozycji ze strony pacjenta. Objawami nieleczonej jaskry będą zaburzenia w polu widzenia, spadek ostrości wzroku do ślepoty włącznie.
Leczenie jaskry
Jaskra jest chorobą przewlekłą co oznacza że włączenie leków jest jednoznaczne w większości przypadków z przyjmowaniem ich do końca życia. Rozpoznając jaskrę musimy być tego świadomi.
W obecnych czasach jaskrę, w zależności od rodzaju, leczymy głównie farmakologicznie za pomocą kropli podawanych do oczu. Ważne jest regularne zakraplanie oczu. W przypadku większości kropli przeciw jaskrowych ważne są nawet godziny zakraplania oczu, które powinny byś przestrzegane przez pacjenta.
Niektóre postaci jaskry leczymy wykonując pewne zabiegi laserowe, u niektórych pacjentów wykonuje się zabiegi operacyjne.
W przypadku leczenia jaskry ważna jest systematyczna kontrola okulistyczna, regularne zakraplanie oczu, dobra współpraca i wzajemne zaufanie pomiędzy pacjentem oraz lekarzem i podejmowanie pewnych kroków terapeutycznych w odpowiednim momencie.
Zaćma i jaskra u niektórych pacjentów mogą występować razem.