Dzieci często są już badane okulistyczne na bardzo wczesnym etapie swojego życia – nawet kilka tygodni po urodzeniu, jak ma to miejsce u wcześniaków. U małych dzieci zakres badania okulistycznego jest zależny od objawów chorobowych lub ich podejrzeń. W związku z tym badanie w poszczególnych grupach wiekowych może wyglądać różnie.
Badanie wzroku u noworodków
U noworodków ocenie podlega p.w. soczewka i dno oka. Badanie w związku z tym przeprowadza się po rozszerzeniu źrenic. W pozycji leżącej noworodka, ocenia się przeźroczystość ośrodków optycznych, w tym soczewki i ogląda się siatkówkę czyli dno oka.
Badanie wzroku u starszych dzieci
U dzieci starszych, zwłaszcza gdy zezują lub istnieje u nich podejrzenie wady wzroku, dodatkowo bada się ostrość wzroku i określa się wadę wzroku. Ostrość wzroku bada się polecając dziecku odczytanie ze ściśle określonego dystansu, pokazywanych optotypów o różnej wielkości. Mogą to być obrazki, literki, cyferki w zależności od wieku i umiejętności dziecka. Badanie ostrości wzroku, ustawienia gałek ocznych, widzenie barwne i stereoskopowe określa się przy wąskich źrenicach dziecka.
Pozostałe części badania- badanie wady refrakcji, ocenę soczewki i dna oka przeprowadza się po podaniu kropli do worka spojówkowego. Ze względu na niedostępność w Polsce cyklopentolatu, badania te przeprowadza się zwykle po 3-krotnym podaniu 1% roztworu tropikamidu i odczekaniu około 30 minut od ostatniego podania kropli. Praktycznie nie stosuje się do porażania akomodacji i rozszerzania źrenicy roztworów atropiny, ze względu na możliwość wystąpienia uczuleń po tych kroplach, a także długiego działania atropiny (zwykle do kilku dni).
Stosowany do badania nie tylko tropikamid przez kilkanaście sekund powoduje swędzenie i pieczenie oczu (ze względu na swoje pH), ale jest to działanie przemijające. Zawsze przed podaniem leku, lekarz informuje o tym dziecko. Oczywiście część dzieci nie lubi podawania kropli, boi się tego faktu, nawet jak nigdy wcześniej nie doświadczyło tego.
Podawanie kropli dzieciom
Niestety u dzieci badanie narządu wzroku bez podawania kropli jest niewiarygodne i obarczone błędem, więc chyba nie ma sensu tak działać. Trzeba pamiętać, że przy szerokich źrenicach widzenia dziecka jest przez kilka godzin gorsze, czyli u dzieci występują przejściowe trudności w czytaniu. Trudności mogą się też pojawić w słoneczne dni – dzieci będzie razić światło słoneczne. Można jednak zapobiec temu unikając spacerów lub stosując czapkę z daszkiem czy ciemne okulary.
Badanie okulistyczne starszych dzieci wykonuje się w pozycji siedzącej, dziecko może samo siedzieć na krześle, a młodsze dzieci mogą siedzieć na kolanach rodziców. Z racji specyfiki badania okulistycznego, gabinety są zwykle pomieszczeniami, gdzie może panować półmrok z powodu zaciemnionych czy zasłoniętych okien.
Podsumowując badanie okulistyczne trwa zwykle 40-60 minut (wraz z 30 minutową przerwą na pełne zadziałanie kropli) więc należy do uwzględnić planując wizytę u okulisty. Nie należy obiecywać dzieciom przed wejściem do gabinetu, że nie będą miały podawanych kropli, bo to okulista decyduje o zakresie badania. Nie używajmy też zapewnień, że nic nie będzie naszego dziecka bolało podczas badania okulistycznego, bo dziecko wówczas cały czas czeka na ten ból, który ma nadejść, a on przecież nie nadejdzie.
Badanie okulistyczne nie boli, a przebiega sprawniej i krócej, gdy dziecko współpracuje z lekarzem je wykonującym. Warto z dzieckiem porozmawiać przed badaniem okulistycznym i przygotować je do tego badania.